Digitale geletterdheid moet verweven worden met totale curriculum
Binnen de 21e-eeuwse vaardigheden zijn er vier die een directe technologisch component kennen. Andere vaardigheden kunnen zeker in combinatie worden gezien en aangeleerd met technologie, maar de vier digitale vaardigheden hebben directer te maken met digitale middelen. Cruciale vaardigheden voor de toekomst, zeker gezien het tempo waarin onze samenleving digitaliseert. Voor scholen ligt hier een mooie uitdaging.
De digitale vaardigheden zijn complexer omdat je met technologie bij een nieuwe wereld komt. “De fysieke en digitale wereld komen daarin bij elkaar”, legt Frank IJdema, trainer en Onderwijs Manager bij Amac Pro, uit. “Het is cruciaal dat je begrijpt hoe die digitale wereld werkt. Niet alleen is het goed om te leren welke aanbiedingen in de supermarkt daadwerkelijk voordelig voor jóu zijn, maar dat onderscheid moet je ook in je mailbox kunnen maken.” Het doorgronden van digitale marketing is een relatief nieuwe vaardigheid die in de huidige opvoeding van kinderen een steeds grotere rol gaat spelen. “Natuurlijk vertelden we kinderen al dat reclame op televisie bedoeld is om ons producten te laten kopen. Maar online komen kinderen zoveel tegen en is reclame een stuk minder doorzichtig dan de commercialblokken op televisie. Het is belangrijk dat ze snappen waarom ze na een zoekopdracht naar een bepaalde Lego-set vervolgens dagenlang overal advertenties zien voor precies dié set.”
Kansen en bedreigingen herkennen
Zoals kinderen ook verkeersregels moeten leren om veilig de weg op te kunnen gaan, moeten ze ook leren hoe de digitale wereld werkt om zich daar veilig in te kunnen voortbewegen. “Dat begint heel basic bij de basisvaardigheden van technologie. Hoe doe je een computer aan en uit, hoe werken apps en wat kun je er eigenlijk allemaal mee?” Wanneer we dit niet leren, schuilen er gevaren op het gebied van privacy en security en lopen we mogelijk ook kansen mis, omdat we de vaardigheid niet hebben om risico’s en kansen te herkennen. Niet alleen leerlingen moeten over deze vaardigheden beschikken, dat geldt ook voor leraren. “Als je als docent niet weet wat je allemaal met een apparaat kunt, kun je er nooit het maximale uithalen”, stelt IJdema. “Dan krijg je de situatie dat leerlingen beter weten hoe ze met een device overweg moeten dan jij en dat je de controle kwijtraakt.” Digitale vaardigheden zijn dus op ons allemaal van toepassing. Het risico ligt erin dat we als volwassenen snel geneigd zijn te denken dat we wel weten hoe zo’n ding werkt. “Maar op het gebied van technologie moeten we er eigenlijk gewoon vanuit gaan dat wij volwassenen per definitie minder weten dan de digital natives voor onze neus.”
Digitale vaardigheden in alle vakken
Onbekend maakt onbemind, ziet IJdema vaak in de praktijk. Digitalisering wordt dan vooral gezien als het aanschaffen van apparatuur, maar die devices en technologie daadwerkelijk toepassen in de les wordt dan niet zozeer gedaan. “Veel docenten denken dat hun vakgebied niet gedigitaliseerd kan worden en gebruiken dat als excuus om zich er niet in te verdiepen. Maar ik vind het een taak van docenten en eigenlijk het gehele onderwijs om leerlingen bij te brengen hoe devices werken, welke mogelijkheden ze bieden en welke gevaren er loeren.” ICT-onderwijs zou zich dan ook niet tot een apart vak moeten beperkten, maar moeten worden vervlochten met het hele curriculum. Net zoals technologie in ons hele leven vervlochten is. “Dat betekent dat niet alleen leerlingen, maar ook leraren over een basiskennis moeten beschikken die in alle vakken terugkomt, om zo context toe te voegen. Die digitale kennis bij leraren is echt nog niet voldoende. Daardoor blijven er kansen liggen om leerlingen klaar te stomen voor hun – digitale – toekomst.”
Cruciaal voor toekomst
Digitale vaardigheden beperken zich niet tot specifieke apparatuur of besturingssystemen. Welke keuze een school ook maakt, Windows-laptops, Chromebooks of Apple-devices, leerlingen zouden kennis moeten kunnen maken met álle systemen. “Omdat je nu nog niet weet waar ze in hun latere leven mee kunnen, gaan of moeten werken. En natuurlijk kun je voorkeur hebben voor een bepaald systeem of merk, maar het is belangrijk dat leerlingen ook van andere systemen leren hoe ze werken en wat mogelijkheden, beperkingen en verschillen zijn.” Digitale geletterdheid is zo extreem belangrijk voor de wereld van morgen dat het onmogelijk is voor scholen om dit links te laten liggen. “Ongeacht het device, dit is een onderwerp waar je als onderwijsinstelling echt mee aan de slag moet. Anders mis je als school de boot en, erger nog, missen de leerlingen belangrijke vaardigheden voor hun toekomst.”
In gesprek over de kansen van Apple in het onderwijs? Of heb je andere vragen over iPad in de klas of MacBook op school? Laat het ons weten, we helpen je graag!